Pacjenci często stają przed niełatwym wyborem: czy będący przyczyną dolegliwości bólowych ząb usunąć pozbywając się problemu bezpowrotnie czy też podjąć próbę zachowania zęba, mimo że decyzja ta może wymagać cierpliwości i poniesienia kosztów. W obliczu takiego dylematu warto pamiętać, iż ekstrakcja zęba jest krokiem nieodwracalnym, powodującym konieczność uzupełnienia braku zębowego w przyszłości. Jest to zatem rozwiązanie zarezerwowane dla przypadków, w których nie da się już nic zrobić. Zawsze warto więc podjąć wyzwanie i skorzystać z ostatniej i często jedynej szansy na uratowanie zęba – dzięki endodoncji.
Leczenie endodontyczne czyli tzw. kanałowe, stosowane jest w przypadku próchnicy powikłanej zapaleniem, martwicą bądź zgorzelą miazgi zębowej i polega na usunięciu z komory oraz z kanałów korzeniowych zęba zainfekowanej lub martwej miazgi, mechanicznym poszerzeniu i odkażeniu kanałów oraz szczelnym ich wypełnieniu specjalnymi materiałami.
Aby leczenie kanałowe zakończyło się sukcesem sięgamy po najnowsze zdobycze techniki:
- nowoczesne narzędzia do opracowania kanałów, ręczne i maszynowe
- narzędzia do pomiaru długości kanału korzeniowego (endometr), bez konieczności wykonywania zdjęcia rtg, zapewniające wysoką dokładność pomiarów, opartych na analizie sygnałów elektronicznych. Umożliwia ono przeprowadzenie prawidłowego leczenia kanałowego u pacjentek spodziewających się dziecka, co z uwagi na szkodliwość promieniowania rentgenowskiego musiałoby być odłożone aż do czasu po porodzie;
- wykorzystujemy narzędzia ultradźwiękowe podczas takiego leczenia co ułatwia pracę lekarzowi oraz zwiększa penetrację środków odkażających kanał.
Leczenie kanałowe wykonywane jest w celu uratowania i pozostawienia własnego zęba, który w przypadku nie podjęcia leczenia musiałby zostać usunięty.
Wśród pacjentów krąży utarta opinia, że leczenie kanałowe jest zabiegiem bolesnym, długotrwałym i obarczonym dużą niepewnością. Przy obecnych znieczuleniach i technikach wykonania takiego leczenia jesteśmy w stanie przeprowadzić i dokończyć zabieg bezboleśnie nawet w ciągu jednej wizyty. Ząb przeleczony endodontycznie, po ewentualnym protetycznym wzmocnieniu zachowuje funkcje zdrowego zęba.
W dobie XXI wieku stomatologia jest w stanie zapewnić bezbolesny przebieg większość procedur leczniczych. Zastosowanie skutecznych i bezpiecznych środków znieczulających sprawia, że także leczenie kanałowe nie musi być bolesne. Znieczulenie podane w postaci delikatnego zastrzyku daje szybki i skuteczny efekt.
Leczenie kanałowe wykonywane jest w dwóch przypadkach:
- gdy ząb boli z powodu zapalenia miazgi, zgorzeli, zaostrzenia się zmiany okołowierzchołkowej albo zranienia miazgi spowodowanego urazem, a czasem gdy próchnica obnażyła miazgę na dużej powierzchni z zachowaną jeszcze żywą miazgą* * w zębach z zachowaną żywą lub częściowo żywą mogą nie wystąpić objawy podane poniżejCharakterystyczne objawy:
- silna wrażliwość na zimno lub ciepło
- samoistny ból nasilający się wieczorem lub w nocy a wzmagający się przy poziomym ułożeniu ciała
- ostry ból przy nagryzaniu lub nawet dotyku zęba
- może wystąpić obrzęk okolicznych tkanek.
- w przypadku przewlekłych zapaleń miazgi i zmian okołowierzchołkowych niedających objawów bólowych, nieprawidłowo wcześniej przeprowadzonego leczenia kanałowego lub w przypadku zębów bardzo zniszczonych lub złamanych jako wstęp do odbudowy takiego zęba metodami zachowawczymi bądź protetycznymi.
Charakterystyczne cechy: - brak ostrego bólu
- przebarwiony, pozornie zdrowy ząb bez zewnętrznej przyczyny
- wystąpienie ewentualne przetoki ropnej
- widoczna na zdjęciu Rtg zmiana około wierzchołkowa
- nieprawidłowo wcześniej przeleczony kanałowo ząb
Leczenie kanałowe przeprowadza się według schematu:
- oczyść – czyli usuń chorą lub martwą i zakażoną drobnoustrojami miazgę
- ukształtuj – czyli opracuj tak kanały by nadać im odpowiedni kształt i szerokość
- wypełnij – czyli zamknij szczelnie kanały nierozpuszczalnym materiałem
- skontroluj – czyli wykonaj zdęcie Rtg po leczeniu kanałowym a potem po 6 i 12 miesiącach.
Jak długo trwa leczenie kanałowe?
W większości przypadków leczenie można zakończyć już na pierwszej wizycie. Ograniczeniem dla takiego leczenia jest czas, który lekarz ma przeznaczony dla danej osoby, czasem wytrzymałość pacjenta z otwartymi ustami przez dłuższy czas oraz patologie w ukształtowaniu kanałów korzeniowych i stany miazgi i tkanek około wierzchołkowych. W takich przypadkach leczenie kanałowe trzeba rozłożyć na kilka wizyt. Leczenie kanałowe zębów z martwą i zakażoną miazgą wymaga wyjałowienia kanałów korzeniowych. Do tego celu stosuje się różne płukanki i środki dezynfekujące oraz opatrunki do kanałów. Preparaty te mogą jednak spowodować przejściowe podrażnienia lub odczyny alergiczne.
Prawidłowe wypełnienie sterylnego kanału daje możliwość samoistnej regeneracji zniszczonych tkanek wokół wierzchołka kanału. Takie gojenie kości trwa około 6 miesięcy. Po tym czasie od leczenia kanałowego zalecane jest wykonanie kontrolnego badania Rtg.
Czy opłaca się leczyć ząb kanałowo czy może lepiej go usunąć?
Oczywiście, że tańsze ale tylko pozornie jest usunięcie zęba niż leczenie kanałowe. Po usunięciu zęba powstałą lukę trzeba uzupełnić protetycznie co znacznie podwyższa koszt całego leczenia. Po usunięciu choćby jednego zęba i niezastąpieniu go w porę sztuczną odbudowa, sąsiednie zęby zaczynają się pochylać, przekręcać a przeciwstawne wysuwać w stronę pustego miejsca po brakującym zębie. Taka „wędrówka” zębów może negatywnie wpłynąć na zdolność żucia, spowodować przeciążenie sąsiednich zębów a w konsekwencji do ich rozchwiania i starcia pozostałych zębów. Braki zębowe generują także przeciążenia stawów skroniowo-żuchwowych co doprowadza do ich trzeszczenia i dolegliwości bólowych.
Migracja zębów doprowadza także do zapadnięcia się policzków i warg co przekłada się na niekorzystne zmiany w wyglądzie zewnętrznym. Na skutek przeciążeń obnażają się szyjki zębowe a ułatwione odkładanie się płytki nazębnej doprowadza do zwiększenia ryzyka wystąpienia chorób dziąseł i próchnicy a co za tym idzie szybszej utraty pozostałych zębów.
Istotne są także koszty. Wykonanie uzupełnień protetycznych w postaci: protez, mostów czy z zastosowaniem implantów jest wielokrotnie droższe od leczenia kanałowego i wypełnienia zęba plombą bądź rekonstrukcji pojedynczą koroną.
Najważniejsze jest uratowanie korzenia by móc przy jak najmniejszych kosztach przywrócić prawidłowość uzębienia.
Czy ząb po leczeniu kanałowym nie ulegnie zniszczeniu?
Ząb, który musiał być leczony kanałowo ma zwykle zniszczoną koronę a czasem nawet pozostaje tylko korzeń. W takich przypadkach gdy brak jest możliwości na odbudowę zęba plombą, albo ścianki zęba są zbyt słabe by utrzymać wypełnienie należy wykonać odbudowę protetyczną na bazie wkładu koronowo-korzeniowego i korony. Uzupełnienia takie gwarantują przywrócenie pełnej estetyki co do kształtu i koloru zęba jak i warunków zgryzowych.
Czy ząb martwy zmienia swoją barwę?
Niestety zęby leczone kanałowo łatwiej przebarwiają się niż zęby zdrowe. Przebarwienia takie mogą pochodzić z wewnątrz zęba jak i z zewnątrz. W zależności od stopnia przebarwienia można taki ząb poddać wybielaniu lub skorzystać z możliwości stomatologii estetycznej zakładając licówki kompozytowe lub porcelanowe albo korony.